Is het nodig om bomen elk jaar te verpotten? Kleine bonsais misschien wel omdat de potten klein zijn en de wortels zich in snel tempo ontwikkelen. Soms kan het ook nodig zijn omdat de boom ondanks alle zorgen niet groeit, dat kan aan de wortels liggen, zoals wortel rot, te veel water gegeven en slechte drainering, schimmels, ongedierte, enz, maar hoe bepaal je dat? Het beste is om de boom uit de pot te halen tegen de tijd dat je kunt verpotten. Dit altijd aan de hand van de temperaturen, ongeveer eind februari begin maart voor de loofbomen en vanaf april voor de naaldbomen, in beide gevallen als je de knoppen ziet opzwellen en de groei begint. Dan herstellen de wortels zich snel na het snoeien. Vaak zult je veel lange wortels zien die om de grond een aantal keer zijn gedraaid, en ook een fijne wortelkluwen (dit noemen we matten). Voordat je gaat beginnen zet alles klaar: een wortel mes om de boom van de rand van de pot los te snijden, soms zit het vast, maar je kunt ook een gewoon keukenmes gebruiken
(los snijden) en de overige gereedschappen zie foto:
Een haak, hark(je), een paar houten stokjes om de grond en de wortels los te maken een schaar om de wortels te snoeien plus een Jin tang om de verankering draden vast te draaien.
Wortels los harken Snoeien
Vergeet niet een spuitfles met water om eventueel de wortels nat te houden als deze snel uitdrogen. Je kunt maximaal 1/3 van de wortels wegsnoeien. Het is niet per se noodzakelijk om alle grond weg te halen, wel eventuele eitjes en ongedierte verwijderen. Als je coniferen uit de pot haalt zul je witte schimmels om de aarde zien, dat zijn Michorriza schimmels en leven in symbiose met de boom, doe dus bij het verpotten wat van de oude aarde met de schimmels bij het nieuwe grondmengsel.
Maak de pot klaar als hier onder afgebeeld, dezelfde eventueel na deze schoongemaakt te hebben, i.v.m. schimmels of eitjes en ongedierte, enz. maar je kunt ook een andere gebruiken. Let op dat in de pot buiten de drainering gaten waar je het gaas je vastzet, ook een viertal kleiner gaten zijn om de verankering draad er doorheen te halen om de boom goed vast te zetten. Boor desnoods enkele gaten waar je ze wilt hebben, let op! Voorzichtig te werk gaan anders breekt de pot of schaal.
Doe eerst wat split onderin voor de afwatering en daarna wat grondmengsel tot de juiste hoogte, plaats de boom op de goeie plek, bij rechthoekige potten iets uit het midden, bij ronde en vierkante in het midden. Let op bij een ronde pot! De voorkant van de boom moet tussen twee pootjes van de pot staan of precies boven een van de pootjes. Dit is persoonlijk en afhankelijk van de boom en pot, alles moet in harmonie zijn. Zet de boom goed vast, met de verankering draad, zonder de wortels te beschadigen. Overtollig draad wegknippen en het gedraaide gedeelte naar beneden buigen. Als de boom niet goed vast zit tegen windvlagen of vervoer, kunnen de haarwortels kapotgaan en je boom zal het niet overleven. Daarna de pot vullen met het grondmengsel en met een eetstokje de grond tussen de wortels prikken. Geef hierna goed water tot helder water uit de pot zal komen, zet de boom dan 4 weken op een beschaduwde plek, je kunt daarna ook weer mest geven.
Snoeien
Snoeien is een essentiële techniek bij het houden van bonsai. Ik zal hier onder de populairste soorten vermelden en hoe je te werk moet gaan en in welke periode. Als je een specifieke of bepaalde soort wilt weten, trek aan de bel en dat zal ik voor jou uitzoeken.
Ficus en diverse soorten binnen bonsai Dat kan het gehele jaar door, knip nieuwe scheuten terug tot 2-4 bladeren, zodra de tak 6-8 bladeren heeft. Grotere bladeren verwijderen om kleinere groei te stimuleren.
Juniperus (jeneverbes) bonsai In de lente en in de herfst door het terug nijpen van nieuwe groei (de tips) om een compactere vorm te krijgen. Dit doe je door met je vingers te nijpen. Geen schaar gebruiken omdat je bruine uiteinden kan krijgen.
Acer Palmatum (Japanse esdoorn) In de winter kun je de takken terugsnoeien om de structuur van de boom te behouden en het verkrijgen van nieuwe en kortere internodiën. In de lente en de zomer kun je de internodiën terugsnoeien tot één of twee bladeren. Bij een gezonde en sterke boom kun je ook alle bladeren verwijderen (niet de steel!).Hiermee kun je bereiken dat de nieuwe bladeren kleiner worden en stimuleert het maken van kleinere vertakkingen. Let op, blad snoei kun je niet elk jaar toepassen.
Pinus (Den)
Dat kan het gehele jaar door het verwijderen van oude naalden en het nijpen in het voorjaar van nieuwe groei. In juni kunnen de uitgegroeide kaarsen (nieuwe scheuten) tot één derde terug worden gebracht.
Omdat vaak meerdere kaarsen zullen groeien aan het einde van de tak, is het hier ook nodig om de sterkere kaarsen te nijpen en te selecteren welke kaarsen je wilt behouden, door bijvoorbeeld de richting van de groei te beïnvloeden. Als je geïnteresseerd bent, heb ik een zeer uitgebreid document dat alles beschrijft over de verzorging van twee naalden dennen, zie afbeeldingen, geschreven door Hans van Meer. Op verzoek kan ik je het document toesturen, stuur een e-mail: g.ghiorsi@kpnmail.nl dit met toestemming van Hans van Meer.
Azalea In de regel kun je de verwelkte bloemen snoeien om nieuwe scheuten te ontwikkelen. Je zou ook de bloemknoppen terug kunnen snoeien zodat de energie van de boom geheel in de ontwikkeling van nieuwe scheuten zal gaan. Dat is een keus die je maakt, maar een bloeiende azalea is natuurlijk heel mooi. Door het snoeien behoud je ook de vorm. Niet snoeien in de bloeiperiode.
Taxus / Lariksen kunnen in principe dezelfde behandeling hebben.
Voorjaar snoei (mei/juni) Dode of beschadigde takken verwijderen. Nieuwe groei snoeien tot de gewenste lengte, hierdoor wordt de boom dichter en compacter.
De Taxus kan ook last hebben van dopluis. Kijk tijdens het snoeien of je ze tegenkomt en haal ze weg. Je kunt ook preventief hiertegen spuiten. De snoei wonden met wondpasta behandelen om ziektes te voorkomen.
Zomersnoei (augustus) De boom controleren op ongewenste takken en scheuten die de vorm verstoren. Snoei deze terug om de vorm te behouden en de luchtcirculatie en licht binnen de boom te verbeteren. Van de lariks de nieuwe scheuten terugsnoeien zodra ze 5 a 6 cm lang zijn
Tips Gebruik altijd schone en scherpe snoei-gereedschappen om de kans op infecties te minimaliseren. Wees voorzichtig met overmatig snoeien; laat voldoende bladeren en naalden achter om de fotosynthese te ondersteunen. De bomen goed bewateren na de snoei, maar vermijd overbewatering