
Dat het nog steeds winter is, is ook te zien aan onze opstellingen, veel loofbomen dus nu in wintertooi.
Erik heeft een Magnolia stellata (Beverboom) neergezet. In 2018 heeft Erik deze Magnolia als eerste bonsai gekregen.
De Magnolia is geen gemakkelijk boom om te verzorgen. Bedraden is lastig want de takken zijn erg broos en knoppen verdrogen snel en vallen dan af. Ook taksterfte komt regelmatig voor. In plaats van bedraden maakt Erik meer gebruik van spandraden. Kortom, een lastige soort maar de bloemen maken veel goed! De Boeddhistische monniken brengen deze bloemen in verband met reinheid. Vorig jaar heeft de Magnolia met 1 bloem gebloeid maar nu zijn er meer knoppen dus misschien ook meer bloemen. De accent is een hulst die Erik in november heeft uitgegraven tijdens het lariksen steken. Het gele potje, gemaakt door Corrie, kleurt mooi bij de gele zon op de scroll die Gino heeft gemaakt.

Een opvallende blauwe pot met daarin een Azalea ‘Ruby’, een satsuki Azalea. Deze, destijds bij Maarten van der Hoeven gekochte Azalea, bloeit roze en verkeert nog in de opbouwfase.Eerder stond de bonsai in een roze pot maar gezien de bloemkleur is deze kleur passender.Het plan voor de toekomst is te verpotten naar een grotere pot, dan 1 maal te laten bloeien en vervolgens een aantal jaren te werken aan de styling. Corrie verwacht dat ze daar 4 jaar voor nodig heeft en dan zal deze Azalea prachtig bloeien. De tafel is van rozenhout en gemaakt door Ron Hermeling. Misschien is de tafel wat aan de hoge kant, ook gezien het feit dat de bonsai nu op dezelfde hoogte staat als de scroll, maar het zorgt er wel voor dat de boom nu op ooghoogte staat.In dat geval zou de scroll iets hoger mogen hangen. De scroll heeft Corrie zelf gemaakt met Sumi (zwarte inkt). De vrouwfiguur met opwaaiende kimono laat de wind zien en deze is geschilderd met een penseel met slechts 1 haar.

Het thema van de opstelling van Marthe is lente. Aan alle onderdelen van de opstelling is dat te zien. De prachtig bronskleurige esdoorn zoals die dankzij de beschutte tuin van Marthe al zo ver is uitgelopen in combinatie met het blauwe druifje als accent. De scroll is zelfgemaakt met een schildering van een uit de winterslaap ontwakende egel. Het geheel vertelt het verhaal van de lente en nodigt uit nog eens goed te kijken. Bart had een paar kleine opmerkingen over de plaatsing van de onderdelen. Zo staat de Acer dicht tegen de wand en iets naar links zou dus beter zijn. Dan komt de boom dus ook iets dichter bij de scroll. Verder kan de accent iets naar voren worden gehaald zodat die niet op één lijn staat met de bonsai. Ook deze maand weer een mooie opstelling!

Deze boom is een Koreaanse haagbeuk (Carpinus coreanum of Carpinus turczanowii).Ik heb 'm in 2017 bij de eindejaarssale van Lodder gekocht. De vorm van de wortels over de stam zat er toen al in. Ik vond de boom direct al lijken op een zittende dame met een enorme bos haar. Meestal ben ik er niet zo van om figuren te willen zien in bomen etc. maar in dit geval was het overduidelijk. Ik moet bij deze boom altijd denken aan het verhaal van de Lorelei. De Lorelei is een Duitse legende over een wonderschoon meisje die zich in uiterste wanhoop van een rots werpt vanwege haar ontrouwe geliefde. Ze werd getransformeerd in een sirene die schepen laat vergaan, door met haar schoonheid en gezang de zeemannen te betoveren. De rots in kwestie heet de Lorelei en staat aan de rivier de Rijn bij Sankt Goarshausen. Deze rots staat bekend als een echorots met daaromheen verraderlijke stukken water. In het verleden zijn daar inderdaad veel schepen vergaan. Het accentje is ook geïnspireerd op het verhaal van de Lorelei. Aangezien het een Duitse legende is, heb ik gekozen voor een symbool van Duitsland: de adelaar. Aangezien ik de boom bij de eindejaarssale heb gekocht heb ik hem het voorjaar daarop direct verpot. Was maar goed ook, want de grond leek oké, maar bij het verpotten bleek dat alleen de buitenste rand goed was, de binnenkant was helemaal doorgemat. In eerste instantie heb ik m in een plat blauw potje gezet dat wel oké oogde maar met meer vertakking uiteindelijk te klein bleek. In de zomer van 2022 kocht ik bij de veiling een potje van Klika dat exact de juiste maat had en waar de boom direct in kon worden overgedrukt. Vorig jaar liep de boom na de verpotting heel ongelijk uit. Met selectief zomer- en wintersnoeien heb ik dat recht kunnen trekken. Dit jaar is de boom mooi in evenwicht en heb ik alleen de buitenranden gepinched voor meer uitloop binnenin. De top moet in de toekomst nog eens in de draad omdat ie iets de verkeerde kant uit neigt, maar dat doe ik bij deze boom liever in de winter.Hij is erg teer en met de boom vol in het blad zie ik niet zo goed wat ik doe.

Op het programma voor deze middag stond het maken van een Kusamono.Vanwege deze activiteit is in de tokonoma ook een kusamono geplaatst. Deze kusamono wordt gedomineerd door een groepje Rhus succedanea, Japanse wasboompjes. Deze soort is verwant aan de bij ons bekendere Rhus typhina oftewel de fluweelboom. Ook de Japanse wasboompjes kleuren in de herfst prachtig rood.Als midden- en onderbegroeiing is gekozen voor knopige ooievaarsbek (Geranium nodosum) en het bosviooltje ( Viola riviniana). Het geheel is geplant in een gele, door Corrie gemaakte, ronde pot.Een scroll met een afbeelding van een specht en wat grassen maakt de verbinding met de suiseki uit China. Het tafeltje kon worden geleend bij Andries.

In de tokonoma vandaag een mooie liguster (Ligustrum) in hellende stijl (Shakan).
17 Jaar geleden gooide de buren van Marijke deze boom weg en Marijke zag er terecht wat in.
Een mooie doorleefde stam met dood hout waarvan Bruno van mening was die dat best wat meer zichtbaar mocht zijn. Hij gaf daarom het advies de opgespanne tak vlak boven de stam wat te vieren. Hierdoor werd inderdaad de fraaie stam beter zichtbaar. De tafel mag wat kleiner en de boom had ook mooi gestaan op een matje. De bonsai staat in een zogenaamde maanschelp.
Een kleurige scroll, afkomstig van Hanne, oogt heel prettig en maakt de verbinding tussen de bonsai en de accentplant. Hier is gekozen voor een “wilde” Geranium, een ooievaarsbek.

Een Acer palmatum in prachtige herfstkleuren is door Paula neergezet.
Paula verzorgt de esdoorn al 17 jaar en is nu vooral bezig met de verfijning. De gesteltakken en de 1e vertakkingen staan en nu zorgen dat ook de 2e en 3e vertakking aanwezig is. Deze Acer is een gezaaid exemplaar en dat is niet zo gebruikelijk in de Acer wereld waar vooral veel geënt wordt. Wat betreft de kleur is deze boom in andere jaren op dit moment iets groener, hij is nu wat roder.
De scroll laat een dier zien dat we veelal in de herfst tegenkomen, een spin. Het accent is een blad van keramiek met daarop een slak.
Accent en scroll verwijzen naar het seizoen van dit moment.

Het thema van deze opstelling is “water ”
Ik heb hiervoor een stuk dood hout gebruikt dat al jaren in mijn bezit was. Bovenin opgevuld met een mix van keto, spagnum mos, fijne akadama en bonsaigrond. Hier heb ik het voorjaar van ’24 twee jonge Juniperussen Chinensis geplaatst, beide gevormd tot een cascade, volgend jaar gaat de draad eraf. Op de grond heb ik mos en een klein soort varen “Leptinella squalida “of koperknoopje laten groeien. In een gat aan de zijkant heb ik een Iphion Uniflorum geplaatst, het wordt ook “oude wijfjes of voorjaarster” genoemd. Het houtblok heb ik met een flinke schroef vastgezet op de schaal gevuld met zand uit Oudorp en daar heb ik golfjes in getrokken, dat zie je vaak in Japanse rotstuinen en die stellen ook water voor. Als accent heb ik gekozen voor een watersteen die ik tijdens een vistocht op de Maasvlakte gevonden heb, de steen is uitzonderlijk zwaar (meteoriet…?) daarin heb ik water gedaan en ook 3 kleine karpertjes met fijn koperdraad vastgezet, die zwart geverfd is (dan zie je de draad niet) zodat visjes lijken te zweven. Visjes en onder-plaatje, waar de steen op ligt, zijn beide door onze Corrie gemaakt.
Als laatst de zelfgetekende scroll die beide onderdelen verbindt, daarop kun je een waterpartij zien en de hangende tak zonder blad bevestigt het winterseizoen.
8-12-2024
Zondagmiddag 8 december 2024 hebben wij de laatste bijeenkomst van het jaar gehouden. Tom heeft schitterende Tokonoma met verlichting gemaakt en Gino mocht als eerste een opstelling verzorgen. Erik Kooijman had lariksen uit Drente meegenomen en 5 leden gewapend met tangen en scharen namen de bomen onder handen. Leuke en gezellig middag.

Tokonoma van Mike Piepenbroek November 2024
Over de opstelling van deze maand, een Acer palmatum, zegt Mike het volgende. Deze esdoorn is 25 jaar oud en is overgenomen van een bejaarde man die bijna geen zicht meer had. Het onkruid in de pot stond hoger dan de esdoorn zelf. De eerste jaren heb ik gebruikt om de esdoorn zijn vorm te geven en nu probeer ik de wat kale zijde bij te werken. Er stond een kleine esdoorn in de pot maar die heb ik onder druk van de leden verwijderd. In het voorjaar wordt deze bonsai verpot in een ovale, iets bredere en lagere schaal. Mike heeft dit jaar minder stikstof in de mest gegeven in verband met de te lange internodiën. Verder geeft hij regenwater in plaats van leidingwater. Dit jaar heeft de boom bladsnoei ondergaan en dat gebeurt ongeveer 1 maal per 3 jaar. De scroll heeft Gino gemaakt en symboliseert de herfst, de bloeiende Primula heeft Mike uit zijn tuin

Tokonoma van Nico iedema Januari 2025
In de tokonoma deze maand een Juniperus squamata ‘Angelica Blue’ in geleerdenstijl. Oorspronkelijk was het een struik in een tuin die door Nico is uitgegraven in 1984-1985. Nico is ook lid geworden van Rijnmond en heeft de literati gevormd. De boom is nog volop in ontwikkeling, de loofpartijen moeten nog wat voller worden maar daarbij moet vooral niet vergeten worden dat het om een geleerdenstijl gaat waarbij de verhouding loof en stam zeer belangrijk is. Met meer loof loop je het risico dat de aandacht voor de stam minder wordt. Bij vollere pads moet misschien gekeken worden of deze hoeveelheid takken noodzakelijk is. De boom staat niet in het midden van de pot zoals dat bij een ronde pot gebruikelijk is en dat zal bij de volgende verpotting verbeterd worden. De boom heeft ook nog op de tafel gestaan bij Peter Chan toe die bij Lodder op de open dagen aanwezig was. Gino heeft de scroll gemaakt en de accent is een purpurklokje (Heuchera).

Tokonoma van Lofty de Jong Februari 2025
Een bonsai in Ikadabuki stijl zien we niet zo vaak in onze club maar Lofty heeft er één!.
Bij deze stijl, de vlotstijl, beelden we een omgevallen boom uit waarvan de takken weer omhoog groeien en zodoende de nieuwe stammen vormen.
Deze Ikadabuki is gemaakt van een fijnspar (Picea abies), bij ons vooral bekend als de kerstboom.
Lofty heeft hem ook gevonden toen de boom als kerstboom diende, dat was 4 jaar geleden.
De boom staat in vochtige grond en in de volle zon. Door het snoeien (in de winter) is er backbudding ontstaan. Bij sparren pluk je geen naalden zoals bij dennen en dit voorjaar worden de toefjes weer genepen. De boom staat in een schaal die door Lofty zelf is gemaakt (gebakken op 1000 graden C.).
Het geheel is geplaatst op een tafel van de club. De accent is een stuk dood hout met daarop een ijsvogel.
De bloesemtakken op de door Gino gemaakte scroll geven aan dat de lente in aantocht


Tokonoma van Reinier v/d Velde maart 2025

Tokonoma Erik Metaal Mei 2025
Erik is een van onze nieuwe leden die ik voor dit jaar heb ingeroosterd om de toko-
noma te vullen.
Ik ben heel blij dat iedereen tot nu toe die handschoen heeft opgepakt en zijn of haar
beste beentje heeft voorgezet om een mooie opstelling neer te zetten.
Ook blij ben ik om te zien en te horen hoe de andere leden op elke opstelling reage-
ren. Altijd met respect, nooit met vervelende opmerkingen en altijd applaus na de pre-
sentatie, mijn complimenten!
In de tokonoma staat centraal de Juniperus squamata, ook wel de Himalaya jenever-
bes genoemd. Erik noemt het zijn oefenboom.
Alles aan deze boom is de 1e keer. De eerste vorming vond plaats tijdens de begin-
nerscursus in 2024 en ook de jin is de eerste jin door Erik gemaakt.
De boom stond sinds vorig jaar strak in het draad maar voor deze dag is de draad
verwijderd. Het blijkt dat de gewenste stand nog niet is bereikt want de takken zijnj
voor een deel weer terug in oude positie gekomen.
De boom moet dus opnieuw worden bedraad.
Op dit moment heeft de boom 3 takken en ondanks dat Erik het advies heeft gehad er
1 weg te knippen heeft hij dat nog niet gedaan. Zelf zegt hij dat hij eigenwijs is maar
misschien komt dat bij deze bonsai wel heel goed van pas omdat alle drie takken
bruikbaar zijn in de compositie.
In de tuin staat de boom op een bar en is dan van alle kanten goed te bekijken.
De scroll is door Erik gemaakt en toont een tekening van een rotswand met boom die
door lawines is getroffen.
Het accentplantje is een “kamerplantje”, een sierasperge (Asparagug setaceus).
Tot slot bedankt Erik de leden voor hun support bij zijn, en onze, hobby, het helpt
hem verder.
Ook doet Erik een oproep.
Tijdens zijn ziekbed is er niet voor zijn bonsai gezorgd met het gevolg dat ze allemaal
dood zijn. Hij doet de oproep om een beetje op elkaar te letten en bij te springen als
dat nodig is.
Voor zijn opstelling en deze oproep krijgt hij applaus.

Tokonoma van Yvonne van de Male Juni 2025
In de maand juni hadden wij Christiaan Yeh op bezoek om ons te helpen met de vormgeving en ver-
zorging van onze bonsai. Uiteraard was hij bereid om de opstelling van Yvonne met ons te bespre-
ken. Dit hoewel hij, zoals hij het zelf zei, geen expert te zijn.Christiaan vertelde dat zowel in onze bonsai als in de tokonoma de driehoek leidend is. De driehoek wordt hier gevormd door de bonsai, het accent en de scroll.
Zowel in het horizontale als in het verticale vlak moet die driehoek ongelijkzijdig zijn.
Daarnaast is belangrijk dat onze aandacht door de inrichting naar het hoofdpunt wordt geleid, de
bonsai dus.In deze opstelling is het accent in verhouding tot de bonsai te groot, het trekt teveel aandacht.
Als de boom groter is kan het accent dichterbij worden geplaatst waardoor de relatie boom—accent
duidelijker wordt.
Yvonne dankt Christiaan voor zijn uitleg over de inrichting en vindt het leuk dat ze hier
mag staan en de tokonoma heeft mogen invullen.
Zij heeft een kleine vijg (Ficus carica) neergezet.
Deze vijg is afkomstig van een stek van de vijg uit de moestuin van Gino. Van die
boom heeft zij een marcot genomen. Helaas heeft deze marcot, net als dat vaker
voorkomt, geen wortels rondom de stam. In dit geval bevinden alle wortels zich aan
de voorzijde van de boom.
Yvonne heeft nooit nagedacht over de stijl, hij is zoals die is gegroeid.
In een paar blaadjes bevinden zich wat kleine gaatjes die veroorzaakt zijn door een
rupsje.Het accent zijn wat grasjes waaronder het bekende zwarte gras (Ophiopogon
planiscapus ‘Niger’). Het accent bij de boom, een klein vogeltje, moet worden omgedraaid zodat hij naar de
boom kijkt. Zoals Christiaan het zegt: “Er moet communicatie zijn tussen de boom en
de accent”. De kleur van het vogeltje past goed bij de blauwe bloemen in de scroll.
Ook moet de accent niet te ver voor de bonsai gezet worden, blijf je afvragen wat het
belangrijkste object in de opstelling is.
Yvonne wordt bedankt voor deze prettig ogende opstelling en krijgt het gemeende applaus

Tokonoma Tom van Wanum Juli 2025
Oorspronkelijk stond mijn naam niet op de lijst van “inrichters”. Echter vanwege gezondheidsproblemen moest iemand anders dan gepland de inrichting overnemen en omdat het wat kort dag was
en ik geen zin had mensen te gaan bellen en mailen heb ik zelf de taak op me genomen om de
tokonoma in te richten. Probleem was wel dat ik natuurlijk geen boom klaar had staan. Ik had er niet op gerekende dus
geen mos op het grondoppervlak, of teveel en te lelijk bedraad, of net teveel gesnoeid, kortom
geen boom klaar. Nu gaan wij naar veel bonsaishows omdat we dat leuk vinden en je erg veel van kunt leren maar
ook doe je er weleens ideeën op, zo ook voor deze opstelling. Op een show heb ik ooit een kastje in de opstelling gezien en daar heb ik op voortgeborduurd met deze opstelling als resultaat. Het is weer eens wat anders zal ik maar zeggen.Eerlijk gezegd vind ik het lastig om aan te geven wat het hoofdobject hier is, dat is in ieder geval niet de kleine boom of de scroll. Eigenlijk is dus het kastje het hoofdobject.
Het is een klein kastje afkomstig uit China met deurtjes en laadjes. In en om het kastje een verzameling voorwerpen die deel uitmaken van de Japanse cultuur. Op het kastje een kleine suiseki gevonden in de heuvels van Ligurië in Italië. Het is een zogenaamde
Sansui keijo-seki. Een landschapsteen en in dit geval een bergsteen Iets lager staat een klein kommetje om sake uit te drinken meegebracht uit Japan en rechtsonder een netsuke van geverfd hout. De netsuke beeldt een opgerolde draak uit.
De verbinding met de verdere opstelling heb ik gemaakt door een sjaaltje van Jacqueline haar moeder
te gebruiken en dat uit het kastje te laten liggen richting van de bonsai.
De bonsai is een kleine kleinbladige dwergmispel (Cotoneaster microphyllus).
Dit boompje is 13 cm hoog en valt dus in de mame klasse.
Het boompje heeft als accent een bronsje, een tenpai, dat een rietstengel voorstelt met daarin een
kleine kikker. Deze heb ik gekozen vanwege de verkoeling van water op een zomerse dag.
Tot slot de scroll. Deze is zelfgemaakt en hierop zien we een man in de bergen, tussen de dennen,
waarvan ik niet weet wat hij doet of wie hij is.

Tokonoma van Theo Weststrate Augustus 2025
In de tokonoma vandaag de opstelling van Theo Weststrate.
We zien een bosje dat bestaat uit nog kleine fijnsparren (PIcea abies) die ook bekend zijn als onze
kerstboom.
Theo is pas sinds vorig jaar lid en kan dus nog niet putten uit een tuin vol bonsai. Bovendien heeft hij
geen gekochte bomen maar alleen bomen die hij zelf heeft verzameld of heeft gekregen.
Zo komen deze 7 sparretjes uit Italië, uitgestoken uit de berm langs een weg tijdens een vakantie.
De schaal is voor een deel gevuld met fijn lava split en enkele grotere stukken lava meegenomen
tijdens een vakantie op La Palma, één van de Canarische eilanden.
De scroll is door Theo zelf gemaakt en toont een schildering van de besneeuwde vulkaantop
Sakorajima op Kyushu in Japan. Deze vulkaan behoort tot de meest actieve vulkanen op aarde.
De 3 karakters op de scroll staan voor aarde en vuur. Zeer toepasselijk bij de lava in de schaal!
Als accent is een zeer klein varentje geplaatst. Het varentje, Polystychum sentiferum, is eigenlijk te
klein bij de opgestelde bonsai. Dit varentje plant zich voort door middel van broedknolletjes en dus niet
met sporen. Helaas was er geen tafeltje voor deze maat pot te leen en dat heeft Theo opgelost met 2
simpele maar prima ogende matjes.
Voor deze opstelling krijgt Theo applaus en ook een compliment omdat het knap is als je nog maar zo
kort lid bent en je de tokonoma op deze manier inricht.
Zoals Paula het zei: “Ook al zijn de boompjes nog klein en jong, alles is waardevol”!
