Bonsai substraat
Hieronder staan de drie belangrijkste voorwaarden voor een goede grondmix beschreven.
- Goede wateropname
Het substraat moet voldoende water opnemen en vasthouden zodat je Bonsai niet snel uitdroogt. - Goede drainage
Overtollig water moet direct af te voeren zijn door de bodem. Als dit niet het geval is kan er geen lucht bij de wortels komen. Ook ontstaat er een ophoping van zouten die van nature aanwezig zijn in het gietwater. In het ergste geval kunnen de wortels gaan rotten waardoor de boom dood zal gaan. - Goede beluchting
De grond mag niet te fijn zijn. Deze hoort wat grof te zijn, waardoor zowel water als zuurstof hun weg kunnen vinden naar de wortels van de boom. Wanneer de grond voldoende luchtig is kunnen goede bacteriën en zogenaamde Mycorrizha (bepaalde schimmels die in harmonie leven met de boom) de wortels bereiken. Deze organismen verwerken de voeding voor de boom voordat ze opgenomen worden door de haarwortels en naar de bladeren worden vervoerd voor fotosynthese.
Een niet-organisch substraat met voldoende grove structuur zorgt voor een snelle afvoer van overtollig water en laat frisse zuurstofrijke lucht toe, zodat de bodem als het ware ademt. Dit in tegenstelling tot een compacte, vaste grond die moeilijk water en lucht doorlaat. Hierdoor blijven de wortels constant nat waardoor wortelrot op kan treden en je boom dood kan gaan.
Bonsai substraat uitleg
Organische of niet-organische grondmix
Er wordt onderscheid gemaakt in organische aarde en niet-organische aarde. Dode plantenresten zoals turf of boomschors behoren tot de organische bodems. De eventuele problemen met organische grond is dat na verloop van tijd het organische materiaal zal vergaan. Hierdoor wordt de bodem compacter en zal de drainage afnemen. De meeste potgronden en kleisoorten die eenmaal uitgedroogd zijn, absorberen water zeer slecht. Dergelijke aarde wordt vaak gebruikt bij de goedkopere Bonsaibomen die te koop zijn in de verschillende tuincentra. Het gevolg is dat het water bij het gieten direct door de aarde heen spoelt en er zeer weinig water in de pot blijft voor de boom! Niet-organische aarde bevatten weinig tot geen organische materialen. Deze bevatten vaak vulkanisch lava, calciet, of gebakken klei. Ze absorberen minder voedingsstoffen en water dan organische grond, maar bieden voldoende drainage en beluchting.
Bonsai substraten
De belangrijkste onderdelen voor goede Bonsai grond zijn akadama, puimsteen, lavasteen, organische potgrond en fijn grind (split).
Van links naar rechts: organische potgrond, akadama, puimsteen en lavasteen/kiryu. Bron: Bonsai Empire
Akadama is een harde gebakken Japanse kleisoort verkrijgbaar in diverse korrelgroote, specifiek gemaakt voor Bonsai doeleinden en verkrijgbaar bij bijna alle (online) Bonsai shops. Het moet wel gezeefd worden voordat het gebruikt kan worden. Onthoud dat de akadama na ongeveer twee jaar af begint te breken (de deeltjes worden dus kleiner) waardoor de beluchting van de bodem afneemt. Daarom moeten Bonsai die in pure akadama staan regelmatig verpot worden. Een andere mogelijkheid is om akadama te mixen met andere grondsoorten die goed draineren. Akadama is vrij duur en wordt daarom vaak gemengd met soortgelijke gebakken kleisoorten die bij de meeste tuincentra aangeboden worden. Zelfs kattenbakkorrels worden soms gebruikt als alternatieve Bonsai aarde,
Puimsteen/Bims is een zacht vulkanisch product dat water en voedingsstoffen zeer goed opneemt. Dit wordt vooral gebruikt in Bonsai aarde om gelijkmatig water af te geven en het helpt de haarwortels met vertakken, maak dit eerst goed nat omdat het soms snel opdrijft.
Lavasteen/kiryu. houdt water vast en geeft een goede structuur aan je Bonsai aarde. Wortels kunnen niet in het lavagesteente zelf groeien.
Organische potgrond bevat veenmos, perliet en zand. Organische potgrond heeft diverse nadelen (het houdt erg veel water vast en is niet erg luchtig), maar als onderdeel van een mix kan het nuttig zijn. Wat een goed alternatief is is de potgrond op basis van kokosvezel.
Kanuma. Kanuma grondsoort komt ook uit Japan en is erg licht, zowel in gewicht als kleur. Het heeft een lage PH waarde (zuur). Kanuma houdt het vocht goed vast. Het heeft als nadeel dat het verkruimelt. Dus niet te veel aandrukken in de schaal. Kanuma is een ideaal grond voor azalea’s bonsai, rododendrons.
Fijn grind / split / Vulkanstrat helpt bij het vormen van voldoende beluchting en drainage in de bodem. Het wordt ook gebruikt als bodemlaag in Bonsai potten om de drainage te bevorderen, alhoewel Bonsai experts dit tegenwoordig niet meer gebruiken. Die gebruiken veelal een mix van akadama, puimsteen en lavasteen.
Aanbevolen universele Bonsai grondmixen
Verschillende boomsoorten vragen om verschillende substraten, In het algemeen zijn er twee standaard mixen, één voor loofbomen en een voor conifeer achtige bomen. Beide mixen bevatten akadama (om water vast te houden), puimsteen (goed voor de structuur van het substraat) en lavagesteente (voor voldoende beluchting en drainage).
Let wel op de omstandigheden waarin de boom leeft. Pas je substraat hierop aan. Als je geen tijd hebt om twee keer per dag je bomen te controleren, voeg dan wat meer akadama (of zelfs organische potgrond) toe aan je mix, zodat het meer water vasthoud. Staan je bomen in een vochtiger klimaat, voeg dan wat meer lavasteen (of zelfs fijn grind / split) toe zodat de drainage bevordert wordt.
Substraat voor Bonsai loofbomen
50% Akadama
25% Puimsteen
25% Lavasteen
Substraat voor Bonsai conifeer achtigen of dennenbomen
33% Akadama
33% Puimsteen
33% Lavasteen
Deze mixen zijn een leidraad en kunnen worden aangepast met diverse toevoegingen zoals boomschors, spagnum mos, bamboe koolstof al naar gelang situatie waar je boom zich in bevind of op welke standplaats deze staat.
Bij diverse bekende bonsai leveranciers is er op hun webshop een compleet overzicht en eigenschappen van de verschillende grondsoorten alsmede meststoffen.
Bron: wikipedia , Bonsai Empire